ارزیابی میزان بازیابی خصوصیات فیزیکی خاک تخریب شده در اثر چوبکشی زمینی

عملیات بهره برداری و چوبکشی زمینی از علل اصلی آسیب به توده سرپا و خاک عرصه جنگلی محسوب می شوند که ممکن است سالیان زیادی برای بازگشت به شرایط اولیه آن لازم باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر عملیات بهره برداری برروی خصوصیات فیزیکی خاک در مسیر های چوبکشی در یک دوره بیست ساله بوده است. به این منظور پس از انجام مطالعات صحرایی در قالب طرح بلوک های کاملا" تصادفی ترکیب 4 کلاسه سن مسیر (1- 5، 5-10،10-15و 15-20 سال) ، سه شدت ترافیک (کم، متوسط و شدید) و دو کلاسه شیب طولی مسیر چوبکشی (کمتر از20 و بیش از 20 درصد) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که وزن مخصوص ظاهری، تخلخل، ظرفیت رطوبتی، شیاری شدن، ضخامت لاشبرگ و نفوذ پذیری در هر مسیر چوبکشی تحت تاثیر تعداد تردد و شیب طولی مسیر می باشند. برای بررسی میزان بازیابی،خصوصیات فیزیکی خاک تخریب شده در هر مسیر با ناحیه شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین وزن مخصوص با مقدار 1.43 و 1.37 گرم بر سانتیمتر مکعب در تردد شدید شیب بالای 20 درصد در مسیر چوبکشی 15-20 سال و 1-5 سال به ترتیب اتفاق افتاده بود. در تیمارهای مورد مطالعه بیشترین عمق شیار در مسیر 1-5 سال با مقدار 20.93 سانتیمتر در مسیر 1-5 سال در ترافیک شدید شیب بالای 20 درصد بوده است. کمترین و بیشترین وزن خشک لاشبرگ با مقدار 75/4269 کیلوگرم در هکتار درتردد شدید در مسیر 1-5 سال و 10389.39کیلوگرم در هکتار در مسیر چوبکشی 15-20 سال مشاهده گردید. کمترین سرعت نفوذ پذیری خاک در مسیر چوبکشی 1-5 سال و بیشترین آن در تردد کم و شیب زیر 20 درصد مشاهده گردید. این مطالعه نشان داد که بیست سال پس از عملیات بهره برداری مدت زمان کمی برای قضاوت در زمینه بازیابی خصوصیات فیزیکی خاک در جنگل های هیرکانی می باشد. باید مدت زمان بیشتری سپری شود تا تاثیر فعالیت های بهره برداری و مدیریت جنگل را دقیق تعیین کرد.